/>
Logo

შეზღუდული შესაძლებლობების მოდელის კვლევა საქართველოში

შეზღუდული შესაძლებლობების მოდელის კვლევა საქართველოში
ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია (WHO)
Date: 21.02.2025 Active

ინდუსტრია

ჯანმრთელობა და სოციალური დაცვა

ქვეყანა:

საქართველო
პროექტის გუნდი
ნათია რუხაძე

მოცემული პროექტის მთავარი მიზანი იყო შეზღუდული შესაძლებლობების მოდელის შინამეურნეობის კვლევის განხორციელება საქართველოში 2020-2021 წლებში, შემდეგი მიზნებით: ა) შეზღუდული შესაძლებლობების გავრცელების  შეფასება, ბ) მოსახლეობაში შეზღუდული შესაძლებლობების ამჟამინდელი განაწილების დადგენა, გ) სხვადასხვა დონის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა საჭიროებების, ბარიერებისა და უთანასწორობის იდენტიფიცირება, დ) მომავალი პოლიტიკის პრიორიტეტების განვითარებისთვის საჭირო ინფორმაციის მიწოდება, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე მოსახლეობის ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესების მიზნით. 

კვლევის მიზანს წარმოადგენდა შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა საჭიროებებისა და ბარიერების იდენტიფიცირება და მათ მიერ დამხმარე საშუალებებზე ხელმისაწვდომობის განსაზღვრა, იმ ფაქტორების იდენტიფიცირება (ასაკი, გენდერი, სოციალურ-ეკონომიკური სტატუსი, გეოგრაფიული ადგილმდებარეობა, შეზღუდული შესაძლებლობის ტიპი) რომლებიც დაკავშირებულია მათთვის საჭირო დამხმარე საშუალებებზე წვდომასთან და ამ უკანასკნელის გავლენის შეფასება ადამიანების საერთო კეთილდღეობაზე, მათ უნარზე სხვების მსგავსად მონაწილება მიიღონ ყოველდღიურ ცხოვრებაში და  იყვნენ საზოგადოების სრულუფლებიანი წევრები. 

  

გამოწვევები

შეზღუდული შესაძლებლობების პროგრამის ფარგლებში  შემუშავდა შეზღუდული შესაძლებლობების მოდელის კვლევა, რათა შეიქმნას მტკიცებულებები შეზღუდული შესაძლებლობისა და მასთან დაკავშირებული პოლიტიკისთვის. MDS არის ფართო მოსახლეობის კვლევა რაც იძლევა პირდაპირი შედარების შესაძლებლობას საჭიროებებზე და ბარიერებზე რომლებსაც აწყდებიან სხვადასხვა დონის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირები, მათ შორის შეზღუდული შესაძლებლოებების არ მქონე პირები. MDS-ის შედეგად მიღებული მტკიცებულებები ეხმარება პოლიტიკის შემქმნელებს დაადგინონ, რომელი ინტერვენციები არის საჭირო მოსახლეობის ინკლუზიისა და ფუნქციონირების მაქსიმალურად მხარდაჭერისთვის. MDS დაფუძნებულია საერთაშორისო ფუნქციონირების, შეზღუდული შესაძლებლობებისა და ჯანმრთელობის კლასიფიკაციაზე (ICF) და ცდილობს გაზომოს ის რაც ადამიანებისთვის მნიშვნელოვანია: როგორ ფუნქციონირებენ ისინი რეალურ გარემოში. 

შეზღუდული შესაძლებლობების პროგრამა სთავაზობს ტექნიკურ მხარდაჭერას ქვეყნებს რათა უზრუნველყოფილი იყოს კვლევის წარმატებით განხორციელება და მიღებული მონაცემების ანალიზი. 

ქვეყნებში არ არსებობს მონაცემები დამხმარე საშუალებების რეალურ საჭიროებებზე, რაც შეიძლება გამოყენებულ იქნას პოლიტიკის დაგეგმვის, წარმოების, მომსახურების მიწოდებისა და ადვოკატირების საფუძვლად. ასევე, თითქმის არ არსებობს ქვეყნის მასშტაბით მონაცემები დამხმარე საშუალებების მრავალ დადებით გავლენაზე ადამიანების ცხოვრებაზე, მათ შორის პროთეზირების, ორთოპედიური, მობილობისა და სხვა დამხმარე საშუალებებზე, მათ ზოგად კეთილდღეობაზე და იმ გზებზე, რომლითაც ეს პროდუქტები ხელს უწყობენ ადამიანების მონაწილეობას ყოველდღიურ ცხოვრებაში მათი საზოგადოების სხვა წევრების მსგავსად. 

ჩვენი მიდგომა

მიზნების მისაღწევად ეისითი გლობალის პროექტული გუნდის მიერ გამოყენებული იქნა რაოდენობრივი კვლევის მეთოდი, რის ფარგლებშიც ჩატარდა 3000 პირისპირი ინტერვიუ საქართველოს მასშტაბით, CAPI ტექნიკის გამოყენებით. 

ეისითი გლობალმა წვლილი შეიტანა გამოკითხვის მეთოდოლოგიისა და ინსტრუმენტის ადაპტაციაში ქართულ კონტექსტში  (ინსტრუმენტის პილოტირება და კოგნიტური ტესტირება, სახელმწიფო პროგრამების ან / და კერძო ბაზრის მეშვეობით ხელმისაწვდომი დამხმარე საშუალებების სიის მოდიფიკაცია და ა.შ.) და გასცა ღირებული რეკომენდაციები კვლევის უკეთესი დაგეგმვისა და პროცესის ორგანიზებისთვის. 

შედეგები

ეისითი გლობალმა  კლიენტს წარუდგინა ეროვნული რეპრეზენტატული მონაცემები, რომლებიც ანალიზისთვის მზად იყო (კოდების წიგნთან და CAPI სკრიპტთან ერთად). გარდა ამისა, დასრულებული მეთოდოლოგია (მათ შორის, დასრულებული კვლევის ინსტრუმენტი) იყო მიწოდების ნაწილი, რომელიც შეიძლება მომავალში გამოყენებულ იქნას განმეორებითი მონაცემების შესაგროვებლად შედარებითი მიზნებისთვის.